czwartek, 7 kwietnia 2016

Gdy duszę spowija mrok - "Dziewczyna z ogrodu" Parnaz Forountan



Gdzieś w Kalifornii jest taki ogród, gdzie rośnie drzewo granatu, bardzo przypominające to rosnące w Kermanshahu. Po ogrodzie przemyka starsza kobieta, snuje się jak we śnie, nikt do końca nie wie, czy jej jawa nie jest aby urojeniem toczącym się w jej głowie. Kobieta nazywa się Mahbube Malakuti, co w tłumaczeniu oznacza najbardziej ukochana przez niebiosa. Jakoś tak pokrętnie, granat symbolizuje cierpienie, żądzę, radość, smutek, wszystkie uczucia zawarte w scenach przewijających się przed jej powiekami, scenach które kobieta przeżywa wciąż na nowo.

Rachel, która nieustannie pojawia się we wspomnieniach Mahbube, dostępuje wielkiego zaszczytu i zostaje żoną bogatego Ashera.  Kobieta nie posiada się z radości i z niecierpliwością oczekuje zajścia w ciążę. Moment ten jednak nie następuje. Rachel czuje się winna, niepełnowartościowa, w końcu pragnienie dziecka staje się obsesją, zarówno jej i męża. Ich żądza pogłębia się, gdy na świat przychodzi potomek brata Ashera, wtedy właśnie mężczyzna podejmuje tragiczne w skutkach decyzje, które zaważą na losach całej jego rodziny. 

Powieść Parnaz Foroutan jest historią przesyconą smutkiem i stopniową utratą nadziei. Nie tylko kobiety są tu postawione na straconej pozycji, również Asher jest człowiekiem pogrążonym w bólu, z dnia na dzień cierpiącym z powodu niemożności posiadania potomstwa, a co za tym idzie,  braku dziedzica, który mogły przejąć jego schedę. Akcja książki pokazuje, jak pozbawiony nadziei człowiek stopniowo stacza się w otchłań, a jego duszę przejmuje mrok. W snutej przez Forountan historii, widać jak na dłoni, że tzw. porządny obywatel, by osiągnąć postawiony sobie cel, zdolny jest do najgorszych uczynków, a pozostająca w nim dobroć, w niewyjaśniony sposób, ustępuje złu.

Dziewczyna z ogrodu jest powieścią na wskroś przesyconą obyczajami wschodu – współistniejącymi obok siebie kulturami żydowską i muzułmańską. Obok typowo żydowskich obrządków – obrzezania, paschy, ukazane zostały tutaj też elementy istotne dla islamu – codzienne modlitwy, czy wzywanie do meczetu przez muezina.   

Nie sposób nie zauważyć narzucających się wręcz skojarzeń biblijnych. Chociażby imię głównej bohaterki przywodzi na myśl Rachelę, żonę Jakuba, matkę dwóch pokoleń Izraela, która przez wiele lat uznawana była za bezpłodną, a pod koniec swego życia została pobłogosławiona darem macierzyństwa. 

Przyznać muszę, że nie do końca zgadzam się z feministycznym wydźwiękiem powieści, jakoby to kobiety w Iranie na początku XX wieku były źle traktowane. Mężowie głównych bohaterek są, w moim mniemaniu, mężczyznami wspierającymi swe żony, pomagającymi im, liczącymi się z ich zdaniem. Oczywiście, mogłabym mieć zastrzeżenia do Aszera, który nie da się ukryć, okrutnie postąpił wobec Racheli, mam jednak wrażenie, że działał on pod wpływem utajonego pragnienia i w jakiś sposób jestem w stanie zrozumieć jego rozpacz. Ciężko mi natomiast utożsamić się z Rachelą, która praktycznie od początku powieści, wydawała mi się osobą okrutną, dążącą po trupach do obranego celu, by tylko oczyścić się w oczach innych.

Niezwykle ciekawym zabiegiem zastosowanym przez autorkę są retrospekcje i zatarte granice pomiędzy wydarzeniami teraźniejszymi (tym, co się działo w ogrodzie Mahbube) i przeszłymi (w domostwie w Kermanshahu). Parnaz Forountan z rozwagą wprowadza czytelnika w świat obłędu Mahbube, jej snu na jawie, ciągłego przeżywania wydarzeń, które znała jedynie na podstawie opowieści. 

Dziewczyna z ogrodu Parnaz Forountan to niezwykły debiut, przepełniony gorzkością niespełnionych marzeń, ukazujący brzemię ukrywanego cierpienia. To monumentalna historia wielopokoleniowej rodziny, pozostawiająca drzazgę w sercu na bardzo długi czas. 




Tytuł: Dziewczyna z ogrodu
Autor:  Parnaz Forountan
Tytuł oryginału: The Girl from the Garden
Tłumaczenie: Ewa Morycińska-Dzius
Data wydania: 25 stycznia 2016
Liczba stron: 240 
Wydawnictwo Kobiece


Za udostępnienie egzemplarza powieści dziękuje Wydawnictwu Kobiecemu



Wyzwanie: 



17 komentarzy:

  1. Spotkałam się już z recenzją tej książki i mam na nią ochotę. Kultura wschodu najbardziej mnie do niej przyciąga.

    OdpowiedzUsuń
  2. Ta lektura wpadła mi ostatnio w ręce i już wiem, że po Twojej recenzji wrócę do sklepu i ją kupię. :)
    W wolnej chwili może wpadniesz do mnie, pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  3. jeśli kultura muzułmańska, to sobie odpuszczę. widze, że czytasz Pana Mercedesa. mam nadzieję, że Ci się spodoba. pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jakoś na razie mnie nie porywa, ale mam nadzieję, że się rozkręci :)

      Usuń
  4. Mam ją w planach, ale nie najbliższych. Dobrze wiedzieć, że warto dla niej znaleźć czas. ;)

    OdpowiedzUsuń
  5. Thank you for your insightful reading and your attention to structure and style.
    -Parnaz

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. You're welcome. I'm really glad that you posted your opinion here.I really liked the book. It's a beatiful and sad story.

      Usuń
  6. Myślę, że tego feministycznego wątku, o którym wspomniałaś, jest bardzo niewiele - właściwie autorka wyraźnie pokazuje, że zarówno kobiety jak i mężczyźni są nieszczęśliwi i niespełnieni, nie mogąc wybrać dla siebie odpowiedniej partnerki lub wymarzonego stylu życia. To jedna z głównych zalet tej powieści. Poza tym niezbyt mnie porwała, choć uważam ją za w miarę dobrą książkę.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Właśnie dlatego wspomniałam, że nie uważam iż jest to książka o feministycznym wydźwięku, bo z wieloma takimi opiniami się spotkałam (chociażby na okładce książki). Tak jak piszesz, jej zaletą jest niemożność osiągnięcia wyznaczonych celów, posiadania wymarzonego stylu życia.

      Usuń
  7. Jestem właśnie w trakcie lektury "Dziewczyna z ogrodu" i już czuję smutek, który otacza kolejne strony. Myślę, że moja opinia będzie podobna. pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ciężko wysnuć z tej historii jakieś optymistyczne wydźwięk.

      Usuń
  8. fajnie że nie dałaś się porwać poglądami autorki i masz swoje zdanie na temat każdego z bohaterów.

    OdpowiedzUsuń
  9. czuję, że bym płakała :(

    OdpowiedzUsuń
  10. Cudowna, poetycka opowieść o trudnym losie kobiet. Czytałam z zapartym tchem!

    OdpowiedzUsuń
  11. Od dawna mam tę książkę w planach! Muszę w końcu po nią sięgnąć!

    OdpowiedzUsuń

Dziękuję za zostawiony po sobie ślad. Wszystkie komentarze są dla mnie ogromną motywacją :)